Năm mới chúc nhau là một bài thơ tiêu biểu của Trần Tế Xương, được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú đường luật, mang đậm chất trào phúng, châm biếm đặc trưng của ông. Qua những lời chúc Tết tưởng như vui vẻ, tác giả đã khéo léo phơi bày một xã hội đầy bất ổn, nơi giá trị đạo đức bị đảo lộn, con người sống chạy theo vật chất và danh lợi. Tiếng cười trong bài thơ không đơn thuần là hài hước mà mang sắc thái chua chát, thể hiện nỗi lòng của một nhà nho yêu nước, bất lực trước thời cuộc.
Trong bài viết này, Hoatieu xin gửi đến các embộ đề đọc hiểu bài thơ Năm mới chúc nhau, giúp các em hiểu sâu hơn về nội dung, nghệ thuật và giá trị tư tưởng của tác phẩm trong chương trình Ngữ văn lớp 11.
- Phân tích bài Chân quê (4 mẫu)
- Phân tích tình huống truyện Chữ người tử tù (7 mẫu)
Đọc hiểu Năm mới chúc nhau - Đề 1
Đọc bài thơ và trả lời câu hỏi:
Năm mới chúc nhau
Lẳng lặng mà nghe nó chúc nhau:
Chúc nhau trăm tuổi bạc đầu râu.
Phen này ông quyết đi buôn cối,
Thiên hạ bao nhiêu đứa giã trầu.
Lẳng lặng mà nghe nó chúc giàu:
Trăm, nghìn, vạn mớ để vào đâu?
Phen này, ắt hẳn gà ăn bạc,
Đồng rụng, đồng rơi, lọ phải cầu.
Lẳng lặng mà nghe nó chúc sang:
Đứa thì mua tước, đứa mua quan.
Phen này ông quyết đi buôn lọng,
Vừa bán vừa la cũng đắt hàng.
Lẳng lặng mà nghe nó chúc con:
Sinh năm đẻ bảy được vuông tròn.
Phố phường chật hẹp, người đông đúc,
Bồng bế nhau lên nó ở non.
-(Trần Tế Xương)-
Câu 1: Xác định thể thơ
Câu 2: Chỉ ra 3 từ thể hiện những lời chúc của nhân vật "nó" trong bài thơ
Câu 3: Nêu hiệu quả của việc sử dụng cặp đại từ "nó - ông" trong bài thơ
Câu 4: Lời chúc năm mới trong bài thơ gợi cho anh chị suy nghĩ gì?
Gợi ý
Câu 1: Thể thơ Thất ngôn
Câu 2: Trăm tuổi, bạc đầu râu, sinh năm đẻ bảy được vuông tròn
Câu 3: Nó” là đại từ chỉ để gọi một lớp người có vị trí thấp hơn mình, vừa xa cách, vừa mang tính miệt thị coi thường.
=> Xưng ông một cách trịch thượng, hạ những kẻ nhố nhăng xuống hàng đứa, nó, Tú Xương trực tiếp bộc lộ một cái nhìn khinh thị.
Câu 4: Châm biếm, giễu cợt, khinh ghét lối sống lố lăng kệch cỡm của những kẻ giàu sang, hãnh tiến đang nhắm mắt làm ngơ trước cảnh đời nô lệ, dân chúng lầm than, Tú Xương gióng một tiếng chuông cảnh tỉnh, phê phán.
Đọc hiểu Năm mới chúc nhau - Đề 2
Đọc bài thơ và trả lời câu hỏi:
Năm mới chúc nhau
Lẳng lặng mà nghe nó chúc nhau:
Chúc nhau trăm tuổi bạc đầu râu.
Phen này ông quyết đi buôn cối,
Thiên hạ bao nhiêu đứa giã trầu.
Lẳng lặng mà nghe nó chúc giàu:
Trăm, nghìn, vạn mớ để vào đâu?
Phen này, ắt hẳn gà ăn bạc,
Đồng rụng, đồng rơi, lọ phải cầu.
Lẳng lặng mà nghe nó chúc sang:
Đứa thì mua tước, đứa mua quan.
Phen này ông quyết đi buôn lọng,
Vừa bán vừa la cũng đắt hàng.
Lẳng lặng mà nghe nó chúc con:
Sinh năm đẻ bảy được vuông tròn.
Phố phường chật hẹp, người đông đúc,
Bồng bế nhau lên nó ở non.
-(Trần Tế Xương)-
Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản?
Câu 2: Liệt kê những lời chúc của nhân vật “nó” trong văn bản?
Câu 3: Việc sử dụng cặp đại từ “nó-ông” trong văn bản biểu thị thái độ nào của tác giả?
Câu 4: Lời chúc năm mới trong bài thơ lật tẩy bản chất nào của bọn quan lại?
Trả lời:
Câu 1: PTBĐ: Biểu cảm
Câu 2: Những lời chúc của nhân vật “nó” trong văn bản là: trăm tuổi bạc đầu, mua tước, mua quan, cái sự giàu, lắm con.
Câu 3: Việc sử dụng cặp đại từ “nó-ông” trong văn bản biểu thị thái độ coi thường, khinh rẻ, căm tức của tác giả với đám quan lại thờ xưa.
Câu 4: Lời chúc năm mới trong bài thơ lật tẩy bản chất tham lam, sự lố bịch, đểu giả của bọn quan lại thời ấy.
Đọc hiểu Năm mới chúc nhau - Trắc nghiệm
Đọc bài thơ và trả lời câu hỏi:
Năm mới chúc nhau
Lẳng lặng mà nghe nó chúc nhau:
Chúc nhau trăm tuổi bạc đầu râu.
Phen này ông quyết đi buôn cối,
Thiên hạ bao nhiêu đứa giã trầu.
Lẳng lặng mà nghe nó chúc giàu:
Trăm, nghìn, vạn mớ để vào đâu?
Phen này, ắt hẳn gà ăn bạc,
Đồng rụng, đồng rơi, lọ phải cầu.
Lẳng lặng mà nghe nó chúc sang:
Đứa thì mua tước, đứa mua quan.
Phen này ông quyết đi buôn lọng,
Vừa bán vừa la cũng đắt hàng.
Lẳng lặng mà nghe nó chúc con:
Sinh năm đẻ bảy được vuông tròn.
Phố phường chật hẹp, người đông đúc,
Bồng bế nhau lên nó ở non.
Bắt chước ai ta chúc mấy lời:
Chúc cho khắp hết ở trong đời.
Vua, quan, sĩ, thứ, người muôn nước,
Sao được cho ra cái giống người.
-(Trần Tế Xương)-
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1: Phương thức biểu đạt chính của văn bản là:
A. Tự sự.
B. Biểu cảm.
C. Miêu tả.
D. Thuyết minh.
Câu 2: Văn bản được viết theo dạng nào của thơ Đường luật?
A. Thơ bát cú.
B. Thơ tuyệt cú.
C. Thơ bài luật.
D. Thơ trường đoản cú.
Câu 3: Đâu không phải là lời chúc của nhân vật “nó”?
A. Cái sự giàu.
B. Cái sự sang.
C. Trăm tuổi bạc đầu.
D. Cho ra cái giống người.
Câu 4: Việc sử dụng cặp đại từ “nó - ông” trong văn bản biểu thị thái độ nào của tác giả?
A. Coi thường, khinh rẻ, giễu cợt.
B. Coi trọng, nể phục, tán đồng.
C. Vui vẻ, phấn khởi.
D. Thất vọng, buồn đau.
Câu 5: Hiệu quả nghệ thuật của phép đối trong bài thơ là:
A. Làm nổi bật sự khác biệt giữa “ta” với “nó”.
B. Tạo sự cân đối, hài hòa cho lời thơ.
C. Tạo sự thống nhất về nội dung và hình thức.
D. Làm cho câu thơ sinh động, ấp dẫn.
Câu 6: Nhân vật ông quyết đi buôn lọng là vì:
A. Có lãi cao.
B. Nhiều người mua tước, mua quan
C. Đó là nghề của “ông”.
D. Thời tiết.
Câu 7: Vẻ đẹp cơ bản của nhân vật “ta” được bộc lộ qua lời chúc là gì?
A. Hành vi.
B. Thái độ.
C. Nhận thức.
D. Nhân cách.
Câu 8: Lời chúc năm mới trong văn bản lật tẩy bản chất nào của bọn quan lại?
>>> Lời chúc năm mới trong văn bản lật tẩy bản chất tham lam, đểu cáng của bọn quan lại.
Câu 9: Anh/chị nêu hai biểu hiện cụ thể trong nét đẹp văn hóa ngày tết của người Việt.
>>> Hai biểu hiện cụ thể trong nét đẹp văn hóa ngày tết của người Việt là:
+ Chúc Tết đầu năm.
+ Lì xì mừng tuổi mới.
Câu 10: Anh/chị rút ra được thông điệp tích cực gì sau khi đọc văn bản?
>>> Thông điệp tích cực gì sau khi đọc văn bản là:
- Giữ gìn nhân cách, phẩm chất của mình, có thái độ rõ ràng, quan điểm chính trực trước những tiêu cực trong xã hội.
- Phát huy và gìn giữ những phong tục, tập quán, những nét văn hóa của đất nước.
Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trong nhóm Lớp 11 thuộc chuyên mục Học tập của HoaTieu.vn.
