Nỗi băn khoăn của nhiều bậc cha mẹ là nên tránh, ngăn cản trẻ vui chơi chạy nhảy, tập luyện thể dục thể thao để không lên cơn suyễn; hay vẫn cho trẻ hoạt động bình thường và sẽ tìm cách để trẻ không lên cơn hen mỗi khi gắng sức. Theo bác sĩ Trần Anh Tuấn, trưởng khoa hô hấp, bệnh viện Nhi đồng I, việc tập luyện thể dục thể thao là rất cần thiết cho trẻ. Trẻ hen suyễn cần phải vận động nhưng phải biết cách kiểm soát được việc lên cơn khi gắng sức.
Bác sĩ Tuấn chia sẻ, suyễn do gắng sức rất hay gặp. Có khoảng 70 đến 90% bệnh nhân suyễn có tình trạng này.Khoảng 50% bệnh nhân bị viêm mũi dị ứng. Từ 10-14% trẻ bình thường có thể bị lên cơn suyễn khi gắng sức. Mặc dù trước đó hoàn toàn khỏe mạnh, 9% bệnh nhân suyễn do gắng sức không có tiền sử suyễn hay dị ứng.
Triệu chứng suyễn do gắng sức thường xuất hiện sau 5 đến 20 hút gắng sức, tới mức tối đa sau khi nhừng gắng sức 5 đên 10huts và sau đó giảm dần, có thể kéo dài hơn 1 giờ hoặc lâu hơn. Những triệu chứng thường gặp là trẻ ho, khò khè, nặng ngực, đau ngực, khó thở và cảm thấy rất mệt mỏi.
Bác sĩ Tuấn cho biết thêm, cần ngờ trẻ bị suyễn do gắng sức khi có biểu hiện khó thở lúc hoạt động thể lực, thường bị ho trong hay sau khi chạy. Bên cạnh đó, trẻ có thể bị đau ngực, nặng ngực khi ngắng sức và trẻ khó theo kịp bạn bè khi chơi thể thao. Bác sĩ Tuấn khuyến cáo những cách phòng chống suyễn do gắng sức ở trẻ.
Tập luyện thể dục thể thao là rất cần thiết cho sức khỏe của trẻ. Ảnh: K.L
1. Tránh gắng sức khi đang có triệu chứng suyễn
Trẻ hen suyễn chỉ nên gắng sức khi khỏe mạnh, hạn chế gắng sức khi đang bị nhiễm trùng hô hấp, cảm, ho, sổ mũi….Tránh việc sử dụng các thuốc dễ làm lên cơn như aspirin, kháng viêm không steriod, thuốc lợi tiểu,thuốc hạ huyết áp nhóm ức chế beta.
2. Phòng ngừa bằng thuốc
- Có thể sử dụng được thuốc giãn phế quản có tác dụng nhanh bằng đường hít thở dưới dạng bình hít định liều. Thuốc chỉ thực sự hiểu quả khi sử dụng đúng kỹ thuật.Dùng từ 10 đến 20 phút trước khi gắng sức.Dùng 2 lần nếu không dùng buồng đệm hoặc 4 lần nếu có buồng đệm.Mỗi lần cách nhau khoảng 1 phút. Thời gain thuốc bắt đầu có tác dụng là sau 5 phút, tác dụng tối đa sao 15 phút,kéo dài 1 đến 2 giờ, có khi đạt được đến 3 đến 4 giờ.
- Thuốc giãn phế quản có tác dụng kéo dài. Có trong các loại thuốc phòng ngừa suyễn loại "hai trong một" như Seretide, Symbicort.Thuốc này có hiệu quả, thời gian tác dụng kéo dài hơn.
- Thuốc đối kháng Leukotrien (Singulair). Ưu điểm là dùng được bằng đường uống và dùng 1 lần/ngày. Có thể dùng an toàn cho trẻ em từ 6 tháng tuổi, được cho phép sử dụng ở trẻ nhỏ. Nên uống trước khi gắng sức khoảng 3 giờ.
- Điều trị phòng ngừa suyễn lâu dài, dùng các loại corticoid dạng hít.
3. Làm nóng đúng mức trước khi vận động
Bắt đầu bằng đi bộ và các động tác nhẹ nhàng, mềm dẻo.Sau đó, chạy nhanh từng đoạn ngắn khoảng 30 giây rồi nghỉ 60 giây.Có thê lặp lại 2 đến 3 lần.Thời gian khởi động trung bình từ 5 đến 10 phút, người lớn tuổi thường cần khởi động nhiều thời gian hơn. Cường độ gắng sức cần bắt đầu từ cường độ thấp và tăng dần lên từ từ.
4. Chọn lựa môn thể thao phù hợp
Cần chú ý lựa chọn môn thể thao mà trẻ yêu thích và cảm thấy thoải mái, không bị lên cơn khi vui chơi.
Các môn thường không phù hợp đối với trẻ bị suyễn là chạy cư ly dài như marathon, chạy việt dã, chạy bang đồng….đua xe đẹp. Đặc biệt,là thể dục nhịp điệu. Những môn thể thao hay gây hen suyễn khi gắng sức như bóng đá, bóng rổ, đua xe đạp, chạy cự ly dài, thể dục nhịp điệu và khúc côn cầu. Chú ý môn thể thao mà bệnh nhân suyễn phải thận trọng khi chơi là môn lặn, nhất là lặn biển vì có thể sẽ gặp nguy hiểm.
Một số môn thể thao phù hợp với trẻ bị hen suyễn như các môn thể dục nhẹ nhàng, yoga, đi bộ, chạy cự ly ngắn, những môn chơi đồng đội và những môn có các giai đoạn gắng sức ngắn (khoảng 10s) kèm theo giai đoạn nghỉ dài hơn (khoảng 30s) nối tiếp nhau như cầu lông và quần vợt. Bên cạnh đó, còn có các môn thích hợp, ít gây suyễn khi gắng sức như đi xe đạp chậm, bơi lội, bóng chuyền, golf, bóng chày,bóng bầu dục, cử tạ.
Với môn bơi lội, nên tập bơi trong điều kiện chời ấm, phù hợp và rất tốt đối với bệnh nhân hen suyễn vì được vận động trong môi trường ấm và ẩm. Khi bơi trời lạnh, bơi trong các hồ bơi không được đảm bảo vệ sinh hoặc có quá nhiều chất sát trùng làm bệnh nhân dễ lên cơn suyễn hơn. Bác sĩ Tuấn cũng khuyến cáo, sau mỗi lần vận động thể dục thể thao, cần lưu ý làm nguội đúng mức.Trẻ cũng cần tránh những yếu tố gây dị ứng, khởi phát cơn suyễn từ môi trường xung quanh.
Theo suckhoedoisong.vn