Chúng tôi có cuộc trò chuyện với bác sĩ Nguyễn Thị Thu Hậu, bác sĩ chuyên khoa II, BV Nhi Đồng II tại TP Hồ Chí Minh, Trưởng Khoa Dinh dưỡng để giúp các bậc cha mẹ hiểu rõ hơn điều này và biết cách chăm sóc tốt nhất cho con mình.
Những giai đoạn vàng cho trẻ phát triển
Thưa bác sĩ, đâu là giai đoạn trẻ phát triển nhanh nhất?
- BS Nguyễn Thị Thu Hậu (BS): Có ba giai đoạn em bé phát triển nhanh nhất.
Đầu tiên là giai đoạn bào thai, khi em bé mới là một tế bào, sau đó phát triển dần để trở thành cơ thể hoàn chỉnh. Đây là giai đoạn bé phát triển rất nhanh.
Giai đoạn 2 từ 0 – 3 tuổi, em bé phát triển rất nhanh, cân nặng chiều cao đều phát triển vượt trội. Cần bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng để em bé phát triển về thể chất và hệ miễn dịch.
Giai đoạn dậy thì, gọi là cơ hội cuối cùng để đạt được tầm vóc mong muốn khi trưởng thành, lúc này các hooc môn tăng trưởng, sinh dục phát huy, nên nhu cầu dinh dưỡng cho giai đoạn này cũng rất cao.
Vậy mỗi giai đoạn đó có cần bổ sung những chất dinh dưỡng khác nhau hay không, và đó là những chất dinh dưỡng như thế nào?
- BS: Nhu cầu của mỗi giai đoạn đều khác nhau. Với giai đoạn bào thai, bà mẹ phải có chế độ ăn cân đối, cung cấp đầy đủ những chất dinh dưỡng tốt nhất để em bé có thể được cung cấp những dưỡng chất thiết yếu nhất cho sự phát triển hoàn chỉnh của bào thai, để sẵn sàng cho sự chào đời.
Giai đoạn 0 – 3 tuổi rất quan trọng về cả thể chất và hệ miễn dịch. Do những năm đầu đời, hệ miễn dịch của em bé chưa hoàn thiện, nên bé rất hay bị ốm vặt. Vì thế ngoài dưỡng chất cung cấp cho trẻ nhằm phát triển nhanh chiều cao, cân nặng, trí não thì phải quan tâm tới hệ miễn dịch. Nhu cầu về canxi hay các chất cung cấp cho hệ miễn dịch của bé trong giai đoạn này rất cao.
Tới giai đoạn dậy thì, hệ miễn dịch ở trẻ đã tương đối trưởng thành. Nhưng đây lại là giai đoạn trẻ tăng vọt lên về thể chất, em bé sẽ phát triển chiều cao rất nhanh. Vì thế chúng ta sẽ tập trung cung cấp những dưỡng chất để trẻ có thể phát triển được chiều cao tốt nhất, cũng như tâm lý ổn định.
Bổ sung gì để cao lớn và tăng cường miễn dịch?
BS có nói lúc 3 tuổi là quan trọng nhất để bổ sung chất dinh dưỡng cho trẻ, vậy các bậc phụ huynh cần bổ sung những chất dinh dưỡng gì để trẻ có thể hấp thu, giúp tăng cường hệ thống miễn dịch và cao lớn nhanh?
- BS: Trước hết về mặt thể chất, trong đó chú trọng phát triển chiều cao. Như chúng ta đã biết, bộ xương của bé gồm hai phần. Một phần là cấu tạo các chất khoáng, chiếm 70% trọng lượng của xương, còn 30% là các chất hữu cơ, trong đó chủ yếu là collagen tạo thành khung để canxi đọng trên đó để tạo thành xương hoàn chỉnh. Giai đoạn từ 0 – 3 tuổi, chúng ta vẫn phải cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng để giúp cho xương phát triển.
Về mặt khoáng chất chúng ta phải cung cấp canxi, kẽm, magie và những yếu tố vi lượng khác. Song song với đó thì cũng cần cung cấp những dưỡng chất để tạo hệ thống hữu cơ trong bộ xương tốt như đạm và các chất để tạo thành collagen.
Nói đến bổ sung canxi, không thể thiếu vai trò của vitamin D giúp cho tạo thành protein trong xương. Và protein này giúp lấy canxi từ ruột đưa vào trong máu để vào đến xương. Chính vì vậy mà khi bổ sung canxi cho em bé, người ta luôn nhắc việc phơi nắng hoặc bổ sung thêm vitamin D để đảm bảo canxi đó được hấp thu.
Nhưng chúng ta cũng biết là khi vitamn D kích thích tạo thành protein trong xương, nhưng lại ở trạng thái bất hoạt và phải nhờ có vitamin K2 (còn gọi là MK7) giúp vận chuyển tối đa canxi từ máu vào xương.
Như vậy mới chỉ là dưỡng chất giúp trẻ cao lớn, vậy cần bổ sung những chất gì để tăng hệ miễn dịch, giúp trẻ tránh ốm vặt thưa bác sĩ?
- BS: Trong giai đoạn này, hệ miễn dịch của bé rất quan trọng, hệ miễn dịch khỏe mạnh thì bé tăng trưởng mới tốt. Ngoài chất đạm thì cũng nhấn mạnh tới vai trò của Immune Alpha, FOS, sữa non (Colostrum), trong đó có các kháng thể và những chất chống bệnh. Ngoài ra những yếu tố vi lượng như Canxi, kẽm, magie cũng là những chất giúp cho hệ miễn dịch của chúng ta trưởng thành tốt nhất.
Như chúng ta đã biết, các tế bào miễn dịch nằm ở hai nơi là chủ yếu ở hệ tiêu hóa và đường hô hấp. Đối với hệ tiêu hóa, chúng ta cần kích hoạt hệ vi khuẩn có lợi ở đường ruột, đấy chính là tác nhân để tạo các kháng thể để bảo vệ cơ thể.
Trong câu chuyện, bác sĩ có nhấn mạnh rất nhiều tới MK7. Vậy MK7 có trong những chất như thế nào?
- BS: MK7 là một dạng của vitamin K2 có trong thực phẩm tự nhiên và lên men, đặc biệt là đậu tương lên men theo công nghệ natto của Nhật Bản. Chất đó giúp cho việc đưa canxi vào đúng xương, rồi kéo canxi từ chỗ thừa, chỗ không cần thiết để đưa thẳng vào xương. Hơn nữa MK7 còn tăng sinh collagen giúp khung xương hoàn thiện.
Hiện trên thị trường có rất nhiều sản phẩm bổ sung canxi cho trẻ. Vậy bác sĩ có thể tư vấn cho người tiêu dùng biết một sản phẩm như vậy cần những chất như thế nào?
- BS: Cần bổ sung Canxi dạng nano, bởi kích thước của nó nhỏ hơn canxi thông thường. Khoa học đã chứng minh khả năng hấp thụ canxi nano sẽ cao hơn gấp 200 lần so với canxi thông thường. Chính vì thế, những chế phẩm bổ sung canxi dạng nano là những chế phẩm lý tưởng.
Ngoài ra cũng cần lưu ý, canxi đó có ở dạng em bé có thể dễ chấp nhận hay không. Đối với lứa tuổi nhỏ, chúng ta có thể ưu tiên chọn lựa ở dạng gói, dạng nước hay mùi vị phù hợp. Đối với lứa tuổi lớn hơn, lứa tuổi dậy thì, trẻ lại ngại uống canxi dạng nước, dạng bột, thức ăn thì có thể sử dụng canxi dạng viên. Nhưng dạng viên đó cũng phải dễ hấp thu để trẻ có thể nhận được canxi đầy đủ nhất.
Ngoài ra, khi bổ sung canxi, cũng phải chọn những chế phẩm được bổ sung toàn diện. Ngoài canxi, chế phẩm đó phải có những chất giúp canxi hấp thu dễ dàng hơn là vitamin D và MK7 – đó là những dưỡng chất rất cần thiết, giúp em bé nhận được canxin đầy đủ nhất và phát triển tốt nhất của hệ xương.
Đối với trẻ nhỏ, những chế phẩm bổ sung canxi mà đi kèm được những chất tăng cường miễn dịch như Immune alpha, sữa non, FOS cũng rất tốt cho em bé.
Đối với trẻ lớn hơn, những chế phẩm bổ sung canxi nên có các chất giúp tăng hoạt động trí não và bảo vệ mắt như DHA, EPA, Taurin.
Tới giai đoạn dậy thì, những chế phẩm đó cần có chất tăng phát triển sụn là Chondroitin.Bên cạnh đó cần có lối sống năng động, ngủ đủ, ngủ đúng giấc cũng giúp cho xương ở trẻ dài ra.
Xin cảm ơn bác sĩ đã tư vấn và chia sẻ.
Mời các bạn cùng xem lại những chia sẻ của bác sĩ tại video:
Các bậc phụ huynh nếu muốn được bác sĩ trực tiếp tư vấn về phương pháp nuôi dưỡng và chăm sóc con, hãy gửi câu hỏi về hòm thư songkhoe@bacsituvan.vn hoặc gọi tới tổng đài 1900.545439 để được tư vấn (miễn phí).